****計量テンソルによるラプラシアン(覚書)(2008.12.01) ---- 曲線座標の計量テンソルを $$g_{ij}$$ ,その行列式を $$g=\parallel g_{ij} \parallel$$ とすれば,共変微分を用いて $$\bigtriangleup = g^{ij}\bigtriangledown_i \bigtriangledown_j = g^{ij}\partial_i\partial_j - g^{ij}\Gamma^k_{ij}\partial_k$$ と表せる。ここに,公式 $$g^{ij}\Gamma^k_{ij} = -\frac{1}{\sqrt{g}}\partial_l(\sqrt{g} g^{lk})$$ を用いると, $$\bigtriangleup = \frac{1}{\sqrt{g}}\partial_i(\sqrt{g} g^{ij} \partial_j)$$ となる。曲線座標におけるラプラシアンを求める簡明な公式といえる。 ---- 上の結果を,極座標 $$(r,\theta,\phi)$$ に適用してみる。 $$g_{rr}=1,\,\,g_{\theta\theta}=r^2,\,\,g_{\phi\phi}=r^2\sin^2\theta,\,\,g^{rr}=1,\,\,g^{\theta\theta}=\frac{1}{r^2},\,\,g^{\phi\phi}=\frac{1}{r^2\sin^2\theta}$$ だから,$$\sqrt{g}=r^2\sin\theta$$ となり, $$\bigtriangleup = \frac{1}{r^2\sin\theta}\left[\partial_r(r^2\sin\theta\partial_r)+\partial_\theta(\sin\theta\partial_\theta)+\partial_\phi\left(\frac{1}{\sin\theta}\partial_\phi\right)\right]$$ $$= \frac{1}{r^2\sin\theta}\left(2r\sin\theta \partial_r+r^2\sin\theta {\partial_r}^2 + \cos\theta \partial_\theta+\sin\theta {\partial_\theta}^2+\frac{1}{\sin\theta}{\partial_\phi}^2\right)$$ $$= {\partial_r}^2 + \frac{2}{r}\partial_r + \frac{1}{r^2}{\partial_\theta}^2 + \frac{\cot\theta}{r^2}\partial_\theta + \frac{1}{r^2\sin^2\theta}{\partial_\phi}^2$$ ---- #comment(size=60, nsize=20, vsize=3, num=20) ----