****パウリ行列と演算子の指数関数 パウリ行列の特性と,パウリ行列を含む演算子の指数関数の問題。[[Yahoo!知恵袋>http://detail.chiebukuro.yahoo.co.jp/qa/question_detail.php?qid=1057120230]]より。 ---- 【問題】 $$a_x,a_y,a_z$$をそれぞれパウリ行列とし、$$\boldsymbol{a}=(a_x,a_y,a_z)$$とする。このとき、 (1) 任意のベクトル$$\boldsymbol{b},\boldsymbol{c}$$について、 $$(\boldsymbol{a}\cdot\boldsymbol{b})(\boldsymbol{a}\cdot\boldsymbol{c})=(\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{c}){\sf I}+i\boldsymbol{a}\cdot(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})$$ が成り立つことを示せ。ただし、$${\sf I}$$は2行2列の単位ベクトル、$$i$$は虚数単位である。 (2) $$\boldsymbol{b}$$を任意の3次元ベクトルとする。このとき、演算子$$\exp(i\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{a})$$を$$\boldsymbol{a}$$と$$\boldsymbol{b}$$の内積の一次式で表せ。また、この演算子の物理的意味を記せ。 ---- 【解答】 $$a_x = \left(\begin{matrix}0\quad1\\1\quad0\end{matrix}\right)\qquad a_y = \left(\begin{matrix}0\quad-i\\i\qquad0\end{matrix}\right)\qquad a_z = \left(\begin{matrix}1\qquad0\\0\quad-1\end{matrix}\right)$$ (1) $$(\boldsymbol{a}\cdot\boldsymbol{b})(\boldsymbol{a}\cdot\boldsymbol{c}) = \left(\begin{matrix}\qquad b_z\qquad b_x-ib_y\\b_x+ib_y\quad-b_z\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}\qquad c_z\qquad c_x-ic_y\\c_x+ic_y\quad-c_z\end{matrix}\right)$$ $$= \left(\begin{matrix}\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{c} + i(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_z\qquad (\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_y + i(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_x\\-(\boldsymbol{b}\times\boldsymol{c})_y + i(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_x\qquad\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{c} - i(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_z\end{matrix}\right)$$ $$= (\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{c}){\sf I} + ia_x(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_x + ia_y(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_y + ia_z(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})_z$$ $$= (\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{c}){\sf I} + i\boldsymbol{a}\cdot(\boldsymbol{b}\times\boldsymbol{c})$$ (2) $$(\boldsymbol{a}\cdot\boldsymbol{b})^2 = b^2{\sf I}$$ $$\exp(i\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{a}) = \sum_{n=0}^\infty(-1)^n\frac{1}{(2n)!}(\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{a})^{2n} + i\sum_{n=0}^\infty(-1)^n\frac{1}{(2n+1)!}(\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{a})^{2n+1}$$ $$= \sum_{n=0}^\infty(-1)^n\frac{1}{(2n)!}b^{2n}{\sf I} + i\sum_{n=0}^\infty(-1)^n\frac{1}{(2n+1)!}b^{2n}(\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{a})$$ $$= {\sf I}\cos b + \frac{i}{b}(\boldsymbol{b}\cdot\boldsymbol{a})\sin b$$ 物理的意味?? ----